PERLAS PLAN
Nieuwsflits 3e kwartaal 2024
Goed nieuws: de zomer is voorbij. Dat klinkt op het eerste oog wellicht vreemd, maar als u kijkt naar de historische resultaten op de beurs, is beleggen absoluut een wintersport. September is de enige maand waarin de S&P 500 Index sinds 1928 vaker daalde dan steeg, daarna komen er op papier mooie maanden aan.
Uit onderzoek van Jacobsen & Zhang blijkt dat op maar liefst 114 aandelenmarkten het rendement in de wintermaanden (van begin oktober tot eind april) gemiddeld 4% hoger ligt dan in de zomermaanden. Bij Ostrica kijken we echter liever naar wat er schuilgaat achter de grote bewegingen op financiële markten, dat vormt een stuk meer houvast op aandelen- en obligatiemarkten dan seizoenseffecten.
Vanuit dat perspectief hebben we meer dan genoeg ontwikkelingen voorbij zien komen in het derde kwartaal van 2024. In dit artikel blikken we dan ook kort terug op wat zich afgelopen maanden afgespeeld heeft op de financiële markten.
Wat gebeurde er in Q3 2024?
Afgelopen kwartaal hebben we veel volatiliteit gezien op de financiële markten. In twee opeenvolgende maanden zakten de gerenommeerde beursindices in de eerste week fors weg, om in de loop van de maand weer fraai te herstellen. Vooral technologieaandelen werden echter hard afgestraft.
Achter deze extreme marktbewegingen zaten verschillende redenen. Zo kwamen er een aantal ‘zorgwekkende’ cijfers uit over de staat van de Amerikaanse arbeidsmarkt, waardoor de angst voor een recessie opveerde. Daarnaast werd de ‘yen carry trade’ afgebouwd, wat leidde tot extra koersdruk. Tot slot verlaagde de Federal Reserve haar rente in september met 0,50%.
De behaalde jaarrendementen dusver zijn 13,81% voor ons Perlas Dynamischplan, 10,65% voor ons Perlas Kernplan en 5,45% voor ons Perlas Borgplan.
Amerikaanse arbeidsmarkt en eerste renteverlaging sinds 2020
De Amerikaanse consument vormt misschien wel de grootste motor voor de groei van de (wereld)economie. Zolang werknemers er zeker van zijn dat ze hun baan houden of eenvoudig ergens anders aan de slag kunnen, trekken ze vol vertrouwen de portemonnee. In de zomer dreigde de banenmotor in de Verenigde Staten echter te happeren.
Begin augustus werd bekend dat er de voorgaande maand “slechts” 114.000 banen bijgekomen waren. Economen hadden volgens Reuters gerekend op een toename van circa 175.000 banen. De aanwijzing dat het belangrijkste fundament onder de economische groei toch wat minder stevig was, maakte beleggers ongerust. In de twee dagen na het banenrapport ging de S&P 500 Index met bijna 5% onderuit.
We zien echter dat de arbeidsmarkt in de Verenigde Staten normaliseert naar de pre-pandemische gemiddelden. Dit is te zien in de onderstaande grafiek vanuit het U.S. Bureau of Labor Statistics, die de maandelijkse ontwikkeling van de non-farm payrolls laat zien. Non-farm payrolls (NFP’s) zijn het aantal nieuwe banen in de VS, zonder banen in de landbouw, non-profits, privé huishoudens en zelfstandige ondernemers. Ze laten zien hoe goed de economie het doet: meer banen betekent veelal groei en minder banen kan op problemen wijzen.
In reactie op de scherpe daling in nieuwe banen en het daaropvolgende stimulerende beleid, zagen we in 2021, 2022 en 2023 bovengemiddeld hoge stijgingen van het nieuwe aantal banen. Van 2014 tot en met 2019 lag het gemiddelde aantal nieuwe banen per maand op 194.000. Van 2021 tot en met augustus 2024 was dit gemiddelde 339.000. In juli en augustus 2024 kwamen de NFP’s uit op respectievelijk 114.000 en 142.000. Deze cijfers lagen dus iets onder het gemiddelde, maar zijn naar onze mening een normalisering en geen directe reden tot grote zorgen.
De econoom Ed Yardeni analyseerde daarnaast dat het aantal gewerkte uren van werknemers die wel aan de slag waren, in augustus tot een recordniveau is gestegen. Volgens hem wijst dat op een reële economische groei van 3,0% of meer. Ook allerlei indirecte indicatoren, zoals het aantal vliegreizigers, restaurantboekingen en kredietverstrekking, wijzen erop dat Amerikanen voorlopig vrolijk doorgaan met geld uitgeven.
Daar komt bij dat de Federal Reserve op 18 september de beleidsrente heeft verlaagd met 0,50%. De ruimte voor die verlaging is met name ontstaan doordat de inflatie in de Verenigde Staten daalde van 2,9% in juli tot 2,5% in augustus. Het niveau van circa 2% dat de Federal Reserve nastreeft, lijkt binnen handbereik.
Een dergelijke beleidsomslag tekende zich veertien maal af sinds 1929. In de twaalf maanden die volgden kwam het gemiddelde rendement van de S&P 500 Index uit op 13,4% zoals in onderstaande grafiek te zien is. Alleen tijdens de internetzeepbel in 2001 en de kredietcrisis in 2007 was er sprake van een daling. In de overige twaalf periodes na een renteomslag was het aandelenrendement positief.
Rentemarkten als bevreesde recessievoorspeller
In een ander opzicht vormden de ontwikkelingen op de rentemarkt ook een bron van zorgen voor beleggers. Onder normale economische omstandigheden ligt de rente hoger naarmate de looptijd van een obligatie langer is. Sinds het voorjaar van 2022 was dat echter niet langer het geval. Omdat centrale banken de beleidsrente razendsnel verhoogden in een poging om de inflatie onder controle te krijgen, steeg de korte rente tot boven de lange rente. In de financiële wereld wordt een dergelijke omgekeerde rentecurve (inverted yield curve) gezien als een voorbode van een recessie.
In de afgelopen decennia is een omgekeerde rentecurve veertien keer voorgekomen. Negen keer kwam de Amerikaanse economie in een recessie twaalf maanden nadat de korte rente weer onder de lange rente terecht kwam. Per saldo liet de S&P 500 Index in deze gevallen een klein verlies zien, zoals naar voren komt uit de donkerbruine lijn in onderstaande grafiek. De keren dat de Amerikaanse economie bleef doorgroeien, konden aandelenbeleggers juist een mooi rendement halen (groene lijn).
Sinds deze zomer is de ‘yield curve’ genormaliseerd. Het rendement op de 2-jarige Amerikaanse staatsobligatie staat momenteel weer lager dan op de 10-jaarsobligatie. De belangrijkste vraag die beleggers zich dus moeten stellen is of er daadwerkelijk een recessie aan zit te komen. Een goed moment dus om een blik te werpen op de huidige staat van de Amerikaanse economie.
De kleine daling van de Amerikaanse werkloosheid in augustus, de gunstige ontwikkelingen in de dienstensector die 77,6% van de Amerikaanse economie vormt en de stijgende winstvooruitzichten van het bedrijfsleven, wijzen erop dat de kans op een recessie in de Verenigde Staten, ondanks de verhoogde zorgen in het derde kwartaal, voorlopig niet groot is.
Goldman Sachs maakte eind augustus bekend dat zij de kans op een recessie verlaagde van 25% naar 20%. Dit was hoofdzakelijk gebaseerd op een stijging van de detailhandelsverkopen, die in juli met 1% hoger lag dan de verwachte 0,3%. Daarnaast vielen de uitkeringsaanvragen lager uit dan verwacht. Op dit moment wijst ons interne ‘Recession Risk Model’ ook op een kans van slechts 12% op een recessie.
Carry trade: rugwind voor aandelenmarkten gaat liggen
De derde reden voor de onrust op Amerikaanse aandelenmarkten in het derde kwartaal van 2024 lag ruim 10.000 kilometer naar het oosten. In Japan heeft de centrale bank het afgelopen decennium een hele trukendoos opengetrokken in een poging om de inflatie aan te wakkeren. De beleidsrente werd eind 2015 tot onder het nulpunt verlaagd en daarnaast kocht de Bank of Japan (BoJ) voor honderden miljarden euro’s aan staatsobligaties en andere activa. Hierdoor werd ook de langetermijnrente in Japan stevig omlaag geduwd.
Beleggers maakten daar handig gebruik van door heel voordelig geld te lenen in Japan en dat vervolgens in andere delen van de wereld tegen een hoger rendement te investeren. Dit verschijnsel noemen we op de financiële markten een ‘carry trade’. Door de gelduitstroom kwam de Japanse yen fors onder druk te staan.
Als onderdeel van deze zogeheten carry trade stroomden er biljoenen dollars naar Amerikaanse aandelen en geldmarkten. Daarbij waren vooral de technologieaandelen op de Nasdaq in trek. De Nasdaq en de yen vertoonden de afgelopen jaren dan ook bijna precies het tegenovergestelde koersverloop.
In de zomer heeft de BoJ echter de omslag ingezet naar een ‘normaal’ monetair beleid. De beleidsrente is eind juli verhoogd naar 0,25% en de centrale bank bouwt de aankopen van staatsobligaties af. Door hogere leenkosten in Japan en een dalende beleidsrente in de Verenigde Staten, wordt de carry trade langzaam maar zeker minder interessant voor beleggers.
Naar schatting kan er op de middellange termijn 1 biljoen dollar terugstromen uit Amerikaanse aandelen naar Japan. Op de wat langere termijn is dat 3,3 biljoen dollar. Afhankelijk van de snelheid waarmee posities worden afgebouwd, kan er hierdoor verdere druk van op de Nasdaq en Amerikaanse beurzen ontstaan.
Gelet op de stagnerende inflatie in Japan en de wens van de BoJ om geen onrust te creëren, achten wij het echter onwaarschijnlijk dat de afwikkeling van de carry trade in een stroomversnelling komt. In de onderstaande grafiek ziet u tevens dat gedurende de maand augustus de yen sterker werd, terwijl ook de S&P 500 Index verder opliep. Uiteraard blijven wij het verloop van de carry trade in samenhang met andere economische ontwikkelingen wel aandachtig in de gaten houden om hier adequaat op te kunnen reageren als dit nodig blijkt.
Onze verwachtingen voor de rest van 2024
De onrust op de financiële markten heeft ons even op het verkeerde been gezet. Ondanks de koersturbulentie van afgelopen zomer, is het positieve beeld omtrent de bedrijfseconomische fundamenten echter nog altijd intact. Steeds meer ondernemingen zetten kunstmatige intelligentie in om de productiviteit te verhogen en de bedrijfswinsten stijgen. Half september maakte Oracle bijvoorbeeld bekend dat het orders heeft ontvangen voor een zettascale AI-computer waarin maar liefst 131.072 Nvidia Blackwell chips zitten.
Onder meer door de gunstige ontwikkelingen op het vlak van kunstmatige intelligentie zitten de winstverwachtingen nog altijd fors in de lift. Gemiddeld stijgt de verwachte twaalfmaandse winstgroei met 6,2% in de eerste acht maanden van het jaar. In 2024 is die toename maar liefst 9,3%. Volgens Factset neemt de verwachte winstgroei toe van 4,6% in het derde kwartaal van dit jaar tot 15% of meer in de twee kwartalen daarna.
Het basisscenario is dat aandelen, op basis van de nog altijd zeer sterke fundamenten, na een woelig derde kwartaal de stijgende lijn van de eerste jaarhelft door gaan trekken. Wel kunnen we onderweg wat meer volatiliteit verwachten door de besproken ontwikkelingen en uiteraard de Amerikaanse verkiezingen.
We houden voorlopig dan ook binnen het aandelensegment vast aan de aanpak die in 2023 én de eerste helft van 2024 zeer succesvol was: positie kiezen in aandelen die meeliften op de opmars van technologie en kunstmatige intelligentie. We verwachten de resterende drie maanden van het jaar dan ook wederom positieve resultaten te behalen.